Wernisaż: 12 czerwca 2025 (czwartek), godz. 19:00
Weekend otwarcia: 13–15 czerwca 2025 (piątek-niedziela)
Czas trwania wystawy: 12 czerwca – 31 sierpnia 2025
Zapraszamy w niezwykłą podróż po krainie baśni Stanisława Hiszpańskiego (1904-1975), malarza, rysownika i architekta. Członek słynnej warszawskiej rodziny Hiszpańskich, prowadzącej do 1944 roku firmę szewską o światowej renomie, kojarzony jest przede wszystkim z cyklami ilustracji do wielkich eposów i mitów starożytnych – Odysei, Eneidy, Legend Sumeryjskich. Wystawa w Muzeum Literatury przybliża natomiast najmniej znany, ale za to niezwykle fascynujący wycinek jego twórczości, jakim są ilustracje do bajek i opowieści dla najmłodszych.
Ekspozycja przygotowana została przede wszystkim z myślą o publiczności najmłodszej i bardzo młodej. Na wystawie odkryjemy ilustracje powstałe na przełomie lat 40. i 50. XX wieku, z których większość nie była dotąd publikowana w wydawnictwach książkowych. Za wieloma z nich stoją narracje, które nie do końca są znane i do których można dopisać własne zakończenie. Będziemy więc mieli wyjątkową okazję poznać wspaniałe poczucie humoru Stanisława Hiszpańskiego i bogatą, zróżnicowaną stylistykę jego szkiców i rysunków, a zarazem puścić wodze własnej wyobraźni.
Pod wodzą Pana Świerszcza wkroczymy w świat, w którym postacie z Calineczki Hansa Christiana Andersena oraz Bajki o rybaku i rybce Aleksandra Puszkina spotykają się z cwanym wilkiem i nieostrożnymi koźlętami z książki Jana Grabowskiego, rozbrykanym Wodziczkiem, wyruszającym na wyprawę w socrealistyczny świat oraz kozą-elegantką, którą skusił czepiec, suszący się na sznurze. Na wystawie nie tylko poznamy historie tych barwnych postaci, ale zajmiemy się też samymi mechanizmami opowiadania i tworzenia baśniowych narracji przy wykorzystaniu ilustracji. Znaczną część działań oddamy w Wasze ręce. Będziecie mogli stworzyć Wasze wersje bajkowych postaci z ilustracji Hiszpańskiego, zestawić je ze sobą według własnej fantazji, a także zmieniać ich losy i koleje przygód.
Nasze bajkowe uniwersum nie ograniczy się do samej przestrzeni wystawy! Zaopatrzeni w specjalną mapę-przewodnik dla dzieci, razem z Panem Świerszczem zagłębimy się w zakamarki Muzeum i sprawdzimy, jakie jeszcze baśniowe stwory mogą się w nich ukrywać. Do tego zaprosimy Was na warsztaty rodzinne, oprowadzania dla młodszych i starszych widzów oraz na spotkania wokół Stanisława Hiszpańskiego. W tegoroczne wakacje warto zajrzeć do Muzeum Literatury!
STANISŁAW HISZPAŃSKI (1904-1975)
Stanisław Hiszpański przyszedł na świat w słynnej rodzinie Hiszpańskich, która przez ponad sto lat – od 1838 do 1944 roku – prowadziła w Warszawie renomowany zakład szewski. Był spadkobiercą i pracownikiem rodzinnej firmy, ale jego prawdziwymi pasjami była sztuka, lotnictwo i harcerstwo.
Ukończył architekturę na Politechnice Warszawskiej. Od czasów przedwojennych rozwijał twórczość malarską, graficzną i rysowniczą. Był znawcą kultury śródziemnomorskiej i słowiańskiej, brał udział w misjach archeologicznych. Ilustrował wielkie dzieła literatury starożytnej – Odyseję, Eneidę, Epos o Gilgameszu – a także utwory religijne, powieści historyczne i książki popularnonaukowe. Współpracował m.in. z wydawnictwami Nasza Księgarnia, Książka i Wiedza, Ars Christiana, Sport i Turystyka, Znak. Ponadto był harcmistrzem, taternikiem, instruktorem narciarstwa i kajakarstwa oraz propagatorem awiacji.
Piękną kartę zapisał także jako wojskowy. W 1918 roku, jako czternastolatek, próbował zaciągnąć się do Legionów, został z nich jednak relegowany ze względu na zbyt młody wiek. W 1920 roku walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w obronie Wilna i Warszawy. Miłośnik lotnictwa, w 1930 roku został jednym z pierwszych absolwentów Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Brał udział w wojnie obronnej 1939 roku, trafił do niemieckiej niewoli. W obozie jenieckim – Oflagu II C w Woldenbergu był współzałożycielem i kierownikiem plastycznym eksperymentalnego teatru kukiełek. Po wojnie, pracując w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym, opracował m.in. Krótki słownik terminów lotniczych. Karierę wojskową zakończył w stopniu majora.
Prace malarskie, graficzne i rysunkowe Stanisława Hiszpańskiego były prezentowane na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych, m.in. w Klubie Inteligencji Katolickiej w Warszawie (1961, 1964, 1965), Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym (1974), Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie (1977), CBWA „Zachęta” w Warszawie (1979), Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie (1988) i Muzeum Narodowym w Gdańsku (1998) oraz na wystawach zbiorowych. Jego dzieła znajdują się w zbiorach m.in. Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie i Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.
Hiszpański dla dzieci
12 czerwca – 31 sierpnia 2025
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, Rynek Starego Miasta 20
KURATORKA: Anna Lebensztejn
KOORDYNACJA: Sonia Jaszczyńska
Współpraca merytoryczna: Bogumiła Hiszpańska, Karolina Vyšata
Aranżacja I OPRAWA TypogRAFICZNA wystawy: Kuba Maria Mazurkiewicz
Opieka konserwatorska: Urszula Więch-Jędras
Oprawa graficzna: Tomasz Pilch / Blürb Studio
Montaż: Leonid Butewicz, Krzysztof Czerwiński, Krzysztof Prylewski, Grzegorz Szulc
KONCEPCJA I TEKSTY DO PRZEWODNIKA: Karolina Więckowska
Redakcja i korekta: Alicja Szóstka, Karolina Więckowska
Tłumaczenie na język angielski: Agnieszka Walulik
PROJEKT I SKŁAD PRZEWODNIKA: Kuba Maria Mazurkiewicz
Dzieła i publikacje prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Bogumiły Hiszpańskiej, córki Stanisława Hiszpańskiego, archiwum Wydawnictwa Nasza Księgarnia oraz kolekcji prywatnych.
Wystawa zrealizowana z okazji 50. rocznicy śmierci Stanisława Hiszpańskiego. Dofinansowano ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza jest finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego
