17 grudnia (niedziela) o godz. 12:00 zapraszamy na wykład dr. hab. Tomasza Stryjka „Powstanie styczniowe i polska walka wyzwoleńcza z perspektywy Ukraińców”. Spotkanie jest jednym z wydarzeń towarzyszących wystawie „Wojowniczki. Kobiety Powstania Styczniowego”, eksponowanej w Muzeum Literatury do 29 lutego 2024 r.
W powstaniu styczniowym w Ukrainie/Rusi (Kresach Południowo-Wschodnich RP) zderzyły się ze sobą dwie perspektywy narodowe. Z jednej strony projekt Czerwonych z Warszawy przewidywał ukształtowanie politycznej Rusi (Ukrainy) jako jednej z trzech części Rzeczpospolitej. Był efektem wizji, zgodnie z którą masowy naród polski powstaje „z góry na dół” (od szlachty do ludu), obejmując wszystkie grupy etniczne dawnej RP i szanując ich odrębności kulturowe i wyznaniowe. Z drugiej strony przedstawiciele inteligencji ukraińskiej z Kijowa, na czele z Wołodymyrem Antonowyczem, myśleli już o pełnym wyzwoleniu ludu ukraińskiego. Dla nich naród ukraiński miał powstać „od dołu ku górze” (od ludu do inteligenckich i miejskich elit), uwalniając się od dominacji polskiego ziemiaństwa i rosyjskiej administracji. 1863 był momentem zwrotnym w historii relacji polsko-ukraińskich. Wizje tożsamościowe i projekty polityczne rozeszły się, co zaowocowało twardą walką polityczną między dwoma społecznościami w Galicji od lat 90. XIX w. do 1914 r. oraz konfrontacją zbrojną między dwoma odrodzonymi państwami w latach 1918-1919.
Tomasz Stryjek – historyk i politolog, dr hab., profesor ISP PAN, kierownik Zakładu Badań nad Historią i Pamięcią Europy Wschodniej ISP PAN, wykładowca Collegium Civitas.
Rynek Starego Miasta 20.
Wstęp wolny.
Wykład będzie transmitowany na żywo.
Zachęcamy do pozostania po wykładzie. O godz. 14 odbędzie się oprowadzanie kuratorskie Katarzyny Jakimiak po wystawie „Wojowniczki. Kobiety Powstania Styczniowego”.
Relacja z wykładu:
