7, 8, 9 października (piątek, sobota, niedziela) 2022 r. zapraszamy do Muzeum Literatury. Nasza nowa, czasowa ekspozycja poświęcona jest Mironowi Białoszewskiemu.
Weekend otwarcia wystawy „Patyk, na który nawija się niebo. O Mironie Białoszewskim”
PROGRAM
6 października (czwartek), godz. 19:00 – otwarty wernisaż wystawy
7 października (piątek) wystawa czynna w godz. 11:00 – 16:00
8 października (sobota), godz. 13:00 – oprowadzanie kuratorskie
9 października (niedziela), godz. 13:00 – oprowadzanie kuratorskie
Po wystawie oprowadzi kurator prof. dr hab. Andrzej Stanisław Kowalczyk
O WYSTAWIE
Wystawa przygotowana z okazji Roku Mirona Białoszewskiego wprowadza w świat poetyckich metafor artysty. Tytułowy „Patyk, na który nawija się niebo” jest jedną z najpiękniejszych. Użyta między innymi w utworze „Czarna zima / ulica niezgaszona / świt” czy też we fragmencie „Tajnego dziennika” opisuje strukturę ludzkiej świadomości, wykorzystując obraz patyka, na który nawijają się ciągi widoków, myśli, zmysłowych oraz duchowych poruszeń.
Na wystawie poezję Mirona Białoszewskiego przedstawiono przez pryzmat sztuki współczesnej. Do współpracy przy stworzeniu projektu zaproszony został Wojciech Bąkowski, artysta wizualny, muzyk i poeta, od lat zafascynowany postacią i pisarstwem Białoszewskiego. W odróżnieniu od wcześniejszych warszawskich prezentacji, przybliżających m.in. lokalne konteksty twórczości poety czy jego aktywność na niwie teatralnej, punktem wyjścia dla naszej wystawy w Muzeum Literatury stała się przede wszystkim poezja i różne jej emanacje, które zwłaszcza u Białoszewskiego były wyjątkowo silnie splecione ze sobą. Ujawniają się one w bogatym archiwum rękopiśmiennym twórcy, przechowywanym w Muzeum, które obejmuje między innymi wiersze z tomów „Obroty rzeczy”, „Rachunek zachciankowy”, „Mylne wzruszenia”, „Odczepić się”, „Podręczny wybór wierszy od 1977 do 1980”, „Wiersze szpitalne”, „Wiersze wybrane i dobrane”, „Stara proza. Nowe wiersze” i „Oho”, a także szereg wierszy rozproszonych i drukowanych z rękopisów oraz utworów niepublikowanych. Obecne są także w kilkudziesięciogodzinnym zespole nagrań dźwiękowych ze zbiorów Muzeum, w którym wyjątkowym skarbem są utwory odczytywane przez samego poetę.
Na wystawie „nawijają się” na siebie kolejne poetyckie płaszczyzny: dźwiękowa, tekstowa oraz wizualna. Wybrzmiewa w nich głos samego poety, odsłuchiwany z nagrań utworów czytanych przez Białoszewskiego, które wybrał Wojciech Bąkowski. Splatają się one z rękopisami, wśród których szczególne znaczenie mają teksty dotyczące snów oraz wiersze z ostatniego etapu twórczości, napisane po przeprowadzce Mirona na ulicę Lizbońską 2 w Warszawie. Stworzył w nich, jak również w „Tajnym dzienniku” oraz „Chamowie”, wyrazisty obraz bloku, w którym w latach 1975-1983 mieszkał, w tym między innymi korytarza awaryjnego na 11 piętrze, łączącego wszystkie klatki budynku. Było to miejsce jego samotnych nocnych spacerów, kontemplacji i obserwacji miejskiego pejzażu widocznego przez okna, a po latach także przestrzeń, w której pierwotnie prezentowana była otwierająca wystawę instalacja artystyczna Wojciecha Bąkowskiego zatytułowana „Patyk, na który nawija się niebo”. Zaprezentowana podczas drugiej edycji Spotkań Mironologicznych w 2019 roku praca Bąkowskiego została wtedy zdewastowana. Zrekonstruowana przez artystę specjalnie na potrzeby wystawy w Muzeum Literatury, w wyjątkowy sposób przekłada tytułową metaforę, wywodzącą się z twórczości Białoszewskiego, na język sztuk wizualnych.
Wystawę dopełniają dwa niemal identyczne portrety rysunkowe Mirona Białoszewskiego autorstwa Józefa Czapskiego, wykonane w 1959 roku podczas pobytu poety w Paryżu. W efekcie w przestrzeni wystawy symbolicznie nawijają się na siebie różne czasy, warstwy poezji oraz źródła inspiracji – przecinające się bez programowo wyznaczonej hierarchii, zarówno dla samego poety, jak i twórców nim zafascynowanych.
—
Wojciech Bąkowski (ur. 1979) – artysta wizualny, muzyk i poeta. Lider grup muzycznych Kot, Niwea i Gerda. Współtwórca grupy artystycznej PENERSTWO. Laureat nagrody Fundacji Deutsche Bank i Zachęty Narodowej Galerii Sztuki „Spojrzenia 2009”. Laureat nagrody Paszport „Polityki 2010″ oraz nagród na festiwalach filmowych w Polsce i na świecie (m.in: ISFF Oberhausen, Nowe Horyzonty, OFAFA, Bucharest IEFF). Retrospektywne pokazy jego twórczości filmowej odbywały się w instytucjach, takich jak: Anthology Film Archives, Museum of the Moving Image w Nowym Jorku, National Gallery of Art w Waszyngtonie oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Jego prace znajdują się w wielu kolekcjach publicznych, takich jak Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie czy Muzeum Sztuki w Łodzi. Współpracuje z Galerią Stereo w Warszawie i Bureau w Nowym Jorku. Mieszka i pracuje w Warszawie.
W czasie weekendu otwarcia wstęp na wystawę „Patyk, na który nawija się niebo. O Mironie Białoszewskim” jest wolny.
Wystawa potrwa do 22 stycznia 2023 r.
Wystawa dofinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie
