„Mnie w ogóle miało nie być” – te słowa Krystiany Robb-Narbutt, polsko-żydowskiej artystki i poetki – stanowią oś jej życia i jej twórczości. Przypadkowość własnego istnienia oraz świadomość przypadkowości swojej sztuki. Decyzja matki, która rozważała usunięcie ciąży, ale jednak zdecydowała się urodzić w trudnych i niepewnych wojennych warunkach. Pierwsze lata życia dziewczynki spędzone z dala od rodziców, u sióstr w Laskach. Brak bliskości, którą wyraża dotyk. I jedyne miejsce, jakiego poetka nie potrafi dotknąć, znajdujące się za murem warszawskiego getta, gdzie uwięziono jej matkę i najbliższych. Dotyk wyciągający z niebytu.
Książka „Cień dotyka mnie”, wydana przez Uniwersytet Śląski pod honorowym patronatem Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz Muzeum Literatury, to zbiór wszystkich opublikowanych wierszy i narracji Krystiany Robb-Narbutt, rozproszonych wcześniej w tomikach, wydawnictwach okolicznościowych i czasopismach. Jak napisała o jej twórczości Izabela Kowalczyk, utwory te: „są ulotne, zlepione ze strzępów i skrawków codzienności, zamieszkiwanej przez ludzi, owady, zwierzęta i anioły. Oddają zachwyt nad zmysłowymi aspektami życia, a zarazem świadomość jego nietrwałości i kruchości”.
Publikację uzupełnia: obszerny wstęp Marty Tomczak, przybliżający osobę poetki i jej twórczość, nota edytorska Piotra Mitznera, biogram artystki, reprodukcje wybranych dzieł plastycznych, a także impresje na temat artystki i jej twórczości m.in. Leszka Szarugi, Tadeusza Sławka, Agnieszki Morawińskiej.
Tytułowy dotyk pomaga odzyskać radość życia: „cieszcie się […] z żółci słońca, / zieleni trawy, niebieskości wody – / życie nie warte jest komplikowania” i przypomina, że najważniejsze ludzkie potrzeby są naprawdę niewielkie: „zapach piętki chleba / kartofla ze skwarkami / żółć sadzonego jajka / zieleń sałaty / zmieszanej z bielą soli / czernią pieprzu / radość życia”.
Serdecznie polecamy Państwu wiersze Krystiany Robb-Narbutt ulepione „z ciężkiego zapachu bzu, łagodnego piękna pól, obłoku na końcu drogi”, których spoiwem jest ulotny „czas pajęczej nici”.
____________________
Krystiana Robb-Narbutt, „Cień dotyka mnie. Wiersze i proza”, przygotowanie do druku i oprac. Piotr Mitzner i Marta Tomczok, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2023.
