Gdzież jest miejsce dla ciebie w tym wieku zamętu
C. Miłosz, O książce, Wilno 1934.
Książko spokojna, mądra, stopie elementów
Pogodzonych na zawsze spojrzeniem artysty?
W suwalskim Muzeum im. Marii Konopnickiej niestrudzony Zbigniew Fałtynowicz – edytor, bibliograf, animator życia literackiego na Suwalszczyźnie, wielki znawca poezji i historyk regionu – otworzył poświęconą Czesławowi Miłoszowi wystawę czasową Ale książki. W jej pierwszej części pokazane zostały związki Miłosza z Suwalszczyzną i Krasnogrudą, gdzie w młodości poeta spędzał wakacje i przeżywał miłosne wstrząsy. W drugiej zebrano przekłady, rzadkie edycje i pierwsze wydania książek Miłosza. Zgodnie z przesłaniem tytułowego wiersza świat utracony pierwszej części zostaje przywrócony do istnienia i ocalony dzięki książkom, które „będą na półkach, dobrze urodzone, / Z ludzi, choć też z jasności, wysokości”. Wystawa jest też osobistym protestem Fałtynowicza przeciwko zamknięciu ostatniej księgarni w jego mieście.
Wystawie towarzyszą odbywające się raz w miesiącu spotkania ze znawcami twórczości poety. Gośćmi cyklu Glosy do Miłosza byli dotychczas: Wojciech Kass, Małgorzata Sporek-Czyżewska i Krzysztof Czyżewski. W czwartek 25 kwietnia wykład o archiwach Miłosza wygłosił Michał Szymański z Instytutu Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, autor Katalogu rękopisów. Archiwum Czesława Miłosza (2023). Największe zainteresowanie wzbudziła opowieść o śladach Krasnogrudy w archiwach poety. Uczestniczy spotkania mogli zobaczyć nieznane zdjęcia dworu z lat 80. XX wieku, portrety Gabrieli Kunat z końca XIX wieku oraz pełne skreśleń i alternatywnych wersji kopie rękopisów ważnych krasnogrudzkich wierszy: Powrotu i Strony 15 z cyklu Osobny zeszyt: Przez galerie luster. Pokaz zdjęć i rękopisów okazał się ciekawą klamrą, gdyż prowadzący spotkanie Zbigniew Fałtynowicz poznał osobiście Czesława Miłosza dokładnie 23 września 1989 roku, w dniu, w którym poeta odwiedził po kilkudziesięciu latach Krasnogrudę, co zaowocowało wierszem Powrót.
Zbigniew Fałtynowicz się nie zatrzymuje. Wkrótce planowane są spotkania z kolejnymi gośćmi. Szczegóły na stronie internetowej Muzeum im. Marii Konopnickiej oraz w redagowanym od lat przez Fałtynowicza kwartalniku „Kroniki”, który nie tylko gromadzi najdrobniejsze informacje o życiu kulturalnym na Suwalszczyźnie, ale publikuje też osobne studia, artykuły, recenzje, wiersze, świadectwa, i jest wyrosłym z ducha „ksiąg użytecznych” Czesława Miłosza fenomenem kulturalno-wydawniczym, tak jak Ośrodek „Pogranicze” i Międzynarodowe Centrum Dialogu w Sejnach i Krasnogrudzie.
Na fotografiach:
1) Czesław Miłosz w swoim biurze na kampusie uniwersyteckim w Berkeley, fot. Renata Gorczyńska, wrzesień 1980.
2) Michał Szymański i Zbigniew Fałtynowicz, Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach, fot. Aleksandra Zagrodzka, kwiecień 2024.
