14 lutego (piątek) o godz. 18:00 zapraszamy na siedziby głównej Muzeum na spotkanie z autorkami opracowania korespondencji Marii Konopnickiej z Nikodemem Erazmem Iwanowskim z lat 1887-1889. Iwanowski był pochodzącym z Litwy pisarzem i malarzem, mieszkającym m.in. w Warszawie. Publikował przede wszystkim w „Biesiadzie Literackiej”. Z pisarkami Elizą Orzeszkową i Marią Konopnicką utrzymywał korespondencyjną relację, przy czym ta z Konopnicką miała bardziej intymny charakter. I jej właśnie poświęcone jest naukowe opracowanie prof. Moniki Rudaś-Grodzkiej we współpracy z Jolantą Żyndul i Barbarą Stępniak. Książkę, zawierającą korespondencję artystów, uzupełnioną listami Iwanowskiego do Elizy Orzeszkowej oraz poematami: Parya Iwanowskiego i Inwokacja Marii Konopnickiej, wydało Wydawnictwo IBL PAN w 2024 roku.
O książce (ze strony wydawcy): Niniejsza edycja zawiera dwadzieścia trzy listy pisane przez Marię Konopnicką do Nikodema Erazma Iwanowskiego. Znajdują się one w Litewskim Archiwum Literatury i Sztuki, zaś ich kopie przechowywane są w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie. Listy obejmują trzy lata, pierwszy z nich jest datowany na 28 kwietnia 1887 roku, a ostatni na 16 marca 1889 roku. Niestety, nie zachowały się listy Iwanowskiego do poetki. Ten brak narzucił całą koncepcję książki. Koniecznością było dołączenie uzupełnień pozwalających zrozumieć związek poetki z jej przyjacielem ze Żmudzi, dlatego w drugiej części publikacji zamieszczone są dwa aneksy dotyczące Iwanowskiego. Pierwszy zawiera listy Iwanowskiego do Elizy Orzeszkowej z okresu 1887–1890, które przechowywane są w Archiwum Elizy Orzeszkowej IBL PAN w Warszawie. Są one ważnym dokumentem osobistym, nie tylko dlatego, że prezentują historię jego znajomości z Konopnicką, ale – co wydaje się sprawą zasadniczą – rzucają światło na samego adresata; trzeba przyznać, że są bez wątpienia niezwykle cennym źródłem biograficznym. Iwanowski jest niemal nieznany w kulturze polskiej, a zasługuje nie tylko na krótkie notki biograficzne, ale na osobną monografię. Życie tego malarza, rzeźbiarza, pisarza i jego rodziny jest świadectwem przemian, jakie miały miejsce w tym czasie na Litwie. Drugi aneks zawiera poemat Parya opublikowany w warszawskim „Życiu” w roku 1887. Ten utwór pozwala nie tylko zaznajomić się z jego twórczością, ale także uchwycić skomplikowany moment narodzin nowoczesnej tożsamości litewskiej. Ze Wstępu
Monika Rudaś-Grodzka, profesor IBL PAN. Historyczka idei, historyczka literatury XIX i XX w. Kieruje zespołem Archiwum Kobiet IBL PAN. Powołała do istnienia dwie serie wydawnicze „Lupa obscura” i „Archiwum Kobiet. Dokumenty” IBL PAN. Opublikowała książki „Sprawić, aby idee śpiewały”. Motywy platońskie w życiu i dziełach Adama Mickiewicza w okresie wileńsko-kowieńskim oraz Sfinks słowiański i mumia polska. W 2018 roku wydała Listy z cytadeli 1886 Bronisławy Waligórskiej. W 2024 roku opracowała i wydała dwie edycje: Listy Marii Konopnickiej do Nikodema Erazma Iwanowskiego oraz Maria Jadwiga Strumff, Pamiętnik masażystki.
Barbara Ratyńska (Stępniak) – ur. w Węgrowie, zajmuje się edytorstwem, współpracuje z Archiwum Kobiet IBL PAN. Lektorka języka polskiego, członkini komisji egzaminacyjnej na państwowych egzaminach certyfikatowych z języka polskiego jako obcego.
dr hab. Jolanta Żyndul – historyczka, specjalizująca się w historii Żydów w Polsce i stosunków polsko-żydowskich w XIX i XX wieku; pracowała na Instytucie Historycznym UW (1991-2013), Muzeum Polin (2014-2016), ŻIH (2016-2023); wykładała na Notre Dame University (2004/2005), Potsdam Universität (2014) oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim (2016/2017). Koordynatorka podyplomowych studiów polsko-żydowskich w IBL PAN. Laureatka Nagrody im. Hirszowiczów; autorka m.in. Państwo w państwie? Autonomia narodowo-kulturalna w Europie Środkowowschodniej w XX wieku (2000); Kłamstwo krwi. Legenda mordu rytualnego na ziemiach polskich w XIX i XX wieku (2011); Żydzi i Piłsudski. Wybór źródeł do historii stosunków polsko-żydowskich w okresie międzywojennym (2021).
