W zbiorach Muzeum Literatury znajdują się dwa wyjątkowe albumy florystyczne autorstwa Elizy Orzeszkowej, które wkrótce będzie można obejrzeć w ramach wystawy „7×70. Materie literatury”. Razem ze Stowarzyszeniem Miasto Jest Nasze stworzyliśmy program inspirowany etnobotaniczną fascynacją pisarki.
Chabry, maki, wrotycz, krwawnik i dziki szczaw zachowane na kartach niezwykłych albumów florystycznych – wszyscy dobrze znamy plastyczne opisy przyrody Elizy Orzeszkowej, jednak nie jest powszechnie znany fakt, że pisarka miłość do natury okazywała nie tylko piórem. Wyrazem etnobotanicznej pasji Orzeszkowej były albumy kwiatowe i zielniki. Pisarka spędzała godziny na zbieraniu, suszeniu i opisywaniu roślin, które następnie układała w finezyjne kompozycje. Przyjaźniła się z wiejskimi zielarkami, interesowała botaniką ludową i etnofarmacją. Wierzyła w potrzebę harmonijnego współistnienia człowieka i natury.
Więcej o albumach florystycznych Orzeszkowej znajdą Państwo w filmie poniżej:
PROGRAM ZIELNIK MIEJSKI
21 sierpnia (niedziela), godz. 12:00
Nad Wisłą, nad Niemnem. Warszawa Elizy Orzeszkowej – spacer
Prowadzenie: Barbara Jędrzejczyk
Eliza Orzeszkowa żyła i kształciła się w Warszawie. Kilka lat spędziła na pensji sakramentek przy Rynku Nowego Miasta. To doświadczenie znalazło odbicie w losach bohaterek jej późniejszych powieści, które w warszawskich scenografiach mierzyły się z samotnym macierzyństwem i utrzymywaniem rodziny. Co wyniosła z pobytu w Warszawie Eliza Orzeszkowa i jak bardzo ten czas wpłynął na jej poglądy i podejście do wyzwań epoki? Co w Warszawie przykuło jej uwagę, dokąd chodziła i z kim się przyjaźniła? Podążając śladami nastoletniej Orzeszkowej przyjrzymy się kondycji kobiet żyjących w XIX-wiecznej Warszawie, zwłaszcza tych które starały się być samodzielne. Spojrzymy na Elizę jako emancypantkę, społeczniczkę, twórczynię i kobietę wyznaczającą trendy.
Spotykamy się pod kościołem św. Kazimierza Królewicza u sakramentek na Rynku Nowego Miasta 20, Warszawa
28 sierpnia (niedziela), godz. 12:00
Śladami warszawskich roślin – spacer
Prowadzenie: Kaja Nowakowska
Trawnik pod blokiem, miejskie nieużytki, łąka, las czy pobocze ścieżki to zapomniany, ale fascynujący świat roślin. W tym świecie dzieje się wiele. Są tam rośliny jadalne, kosmetyczne czy lecznicze. Rośliny charakterystyczne dla naszego regionu, ale też „przybysze” z innych obszarów czy gatunki inwazyjne, które bardzo zmieniają botaniczny krajobraz. O nich wszystkich opowiemy podczas spaceru „Śladami warszawskich roślin”. Poznamy ich imiona i historię. Przybliżymy właściwości oraz zdradzimy ich tajemnice. Nie zabraknie też wskazówek jak zacząć własną przygodę z miejską florą oraz jak prawidłowo zrobić zielnik, który jest cenną pomocą w tym procesie.
3 września (sobota), godz. 12:00
Ożywiony portret Elizy Orzeszkowej – warsztaty rodzinne
Prowadzenie: Aneta Karasińska
O rety zielarskie portrety!
Architekt Gaudi powiedział kiedyś, że „nic nie jest sztuką, jeśli nie pochodzi z natury”. I trudno się z nim nie zgodzić, zwłaszcza teraz, gdy tak bardzo potrzebny jest nam powrót do natury i tego co naturalne. Dlaczego więc nie stworzyć wyjątkowych portretów, do robienia których posłużą nam otaczające nas rośliny? Zaangażujemy nasze zmysły – będziemy dotykać, wąchać, patrzeć i widzieć. Pobudzimy naszą wyobraźnię czerpiąc natchnienie z otaczającej nas przyrody – pełnej kształtów, barw i faktur. Pełnej sztuki samej w sobie. Stworzymy portrety ukwiecone, nieco szalone. Będziemy jak Eliza Orzeszkowa, która odnalazła tak wiele inspiracji i botanicznej pasji, podczas swoich wiejskich wakacji.
Do wspólnej twórczej zabawy zapraszamy dzieci w wieku 7+. Naturalna dziecięca ciekawość oraz naturalne otoczenie zaprowadzą nas do zielonej i kreatywnej przestrzeni.
Hurra, niech żyje natura!
3 września (sobota), godz. 18:00
„Szarlatan”, reż. Agnieszka Holland – pokaz filmu
Najważniejsza polska reżyserka i zarazem jedna z najwybitniejszych autorek światowego kina powraca z opartym na faktach, zrealizowanym z rozmachem „Szarlatanem”. Film Agnieszki Holland to znakomita, nieszablonowa i niesłychanie zmysłowa opowieść o mężczyźnie, który zapragnął okiełznać naturę. Twórczyni nominowanych do Oscara „W ciemności” i „Europy, Europy”, a także „Obywatela Jonesa” i „Pokotu”, gromadzi tu najważniejsze wątki swojej twórczości: bierze na warsztat postać geniusza, obserwuje relacje człowieka z przyrodą, przygląda się wierze, która czyni cuda i po raz kolejny jest naszą przewodniczką po paradoksach XX wieku. A kreśląc zaskakującą love story, przypomina, jak łatwo miłość może zmienić się we własne przeciwieństwo.
Choć rozgrywa się w przeszłości, „Szarlatan” jest filmem jak najbardziej współczesnym – podobnie jak jego bohater, zielarz Jan Mikolášek, dla którego remedium na ludzkie cierpienie jest natura. Jej potężne moce zdolne są uzdrowić ciało, ale w filmie Holland to także przestrzeń prawdziwej wolności dla ducha. Tylko w łączności z nią możemy zrozumieć i zaakceptować to, kim naprawdę jesteśmy. Alchemiczna niemal wiedza o właściwościach ziół, jaką posiadł Mikolášek, i jego zdumiewający dar przenikania do ludzkiego wnętrza sprawiają, że do jego kliniki ciągną tysiące potrzebujących. Ale ten dar ma także swoją ciemną stronę.
Przywołując legendarną postać czeskiego zielarza, reżyserka wydobywa na światło dzienne jego tajemnice, emocje i pragnienia, na które jedynym lekarstwem jest fanatyczne oddanie pracy. „Szarlatan” pokazuje, że talent bywa przekleństwem, a władza zawsze łączy się z pychą. Tworząc fascynującą, pełną sprzeczności postać uzdrowiciela, Agnieszka Holland ucieka od odpowiedzi na pytanie, czy był ludowym lekarzem czy zwykłym oszustem. Prawda, która ją interesuje, dotyczy naszej wiary w cuda, tęsknoty za autorytetem, pragnienia, by żyć w zgodzie z naturą – także naszą własną.
Reżyseria: Agnieszka Holland
Występują: Ivan Trojan, Juraj Loj, Josef Trojan
Kraj produkcji: Polska, Czechy, Słowacja
Rok produkcji: 2020
Język oryginalny: czeski
Gatunek: dramat
Dystrybutor: Gutek Film
Czas trwania: 118 minut
4 września (niedziela), godz. 12:00
Zielnik miejski – warsztaty
Prowadzenie: Joanna Klikowicz, Barbara Jędrzejczyk
Zielnik ma dwoistą naturę. Może być narzędziem badawczym, a może stać się obiektem sztuki. Zielnikami zajmowało się wiele twórczyń. Po za Elizą Orzeszkową, tworzyła je Róża Luksemburg. Anna Atkins używała cyjanotypii do stworzenia zbioru różnych okazów glonów. Wielu artystów awangardy porównywało miasto do żywego organizmu. Chociażby Kazimierz Malewicz postrzegał je jako „świat żywej przyrody”.
Przyglądając się kompozycjom oraz rozwiązaniom formalnym, które stworzyła Eliza Orzeszkowa w swoich zielnikach, stworzymy współczesne mini-zielniki, będące wnikliwym badaniem i obserwacją roślinnego świata.
Osoby zainteresowane udziałem w warsztatach mogą przynieść 8-10 zdjęć (mogą być w telefonie) miejsc zielonych, które znajdą w swojej okolicy. Warto pokusić się o obrazy makro (całe kompozycje) oraz mikro (zbliżenia, detale etc.) Osoby, które nie przyniosą swoich fotografii – nie martwcie się, przygotujemy coś dla Was!
Każdy z uczestników stworzy przynajmniej jedną kompozycję, która – mamy taką nadzieję – stanie się inspiracją do dalszej obserwacji otoczenia oraz kontynuowania pracy z osobistym zielnikiem miejskim!
Warsztaty dla dzieci 12+ oraz dla dorosłych.
Zapraszamy!
