ROMANTYZM POLSKI I EUROPEJSKI
Adam Mickiewicz. 1798–1855
Lekcja prowadzona bezpośrednio na wystawie Adam Mickiewicz 1798–1855, która jest stałą ekspozycją w Muzeum Literatury. W sześciu salach, zawierających blisko ponad czterysta eksponatów – dzieł sztuki i pamiątek, a także cytatów literackich, przestawione zostały losy poety i jego bliskich – rodziny i przyjaciół, na tle ówczesnej, burzliwej historii. Podczas lekcji będzie mowa o domu rodzinnym w Nowogródku, o debiucie romantycznym, o podróżach i tułaczce emigracyjnej Mickiewicza, wreszcie o życiu w Paryżu, gdzie Mickiewicz napisał Pana Tadeusza, swój ostatni wielki poemat, gdzie założył dom i rodzinę i skąd wyjechał w swoją ostatnią podróż do Konstantynopola.
Lekcja dla klas IV–VIII szkoły podstawowej i liceum.
Kuferek Mickiewicza. Krótka gawęda o życiu i twórczości
Prowadzący czyta wybrane fragmenty Kuferka Adama Mickiewicza autorstwa Jarosława Mikołajewskiego. Lekko podana opowieść biograficzna przetykana jest urywkami wierszy i listów. Po wysłuchaniu tej gawędy uczniowie starają się umieścić w tytułowym symbolicznym kuferku i umieścić w nim wybrane fragmenty poezji lub ilustracje przedstawiające epizody biografii poety.
Lekcja dla klas IV–VI szkoły podstawowej.
Paryskie lata Adama Mickiewicza
Adam Mickiewicz dotarł do Francji na początku lat trzydziestych XIX wieku. W Paryżu, choć nie było to miasto jego wyboru, poeta przeżył dwadzieścia trzy lata, a więc połowę dorosłego życia. Tu napisał Pana Tadeusza – swoje ostatnie wielkie dzieło.
Tu założył rodzinę, rzucił się w wir pracy uniwersyteckiej, dziennikarskiej i działalność polityczną. Zawarł również nieoczekiwane znajomości zawsze chodząc własnymi, nieoczywistymi drogami.
Lekcja dla klas VII–VIII szkoły podstawowej i liceum.
Scenariusz i realizacja: Maria Śledzianowska
Pan Tadeusz – epopeja narodowa
Zaczniemy od gawędy o historycznych ramach i genezie Pana Tadeusza. Zostaną przedstawione dzieje Rzeczpospolitej Obojga Narodów na przełomie XVIII i XIX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem rozbiorów, powstania listopadowego i Wielkiej Emigracji. Przedstawimy podstawowe zagadnienia: Rzeczpospolitą Obojga Narodów i sprawę polską, rozbiory Polski, oraz postaci: Napoleona, Tadeusza Kościuszkę, generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Na tym tle przedstawimy zarys biografii Adama Mickiewicza i jego źródła inspiracji jego utworów.
Lekcja dla klas VI–VIII szkoły podstawowej i liceum.
Zespół Działu Naukowo-Oświatowego według indywidualnych scenariuszy autorskich
Bajki Adama Mickiewicza
Adam Mickiewicz od najwcześniejszych lat życia lubił słuchać bajek Ignacego Krasickiego, opowiadanych mu przez matkę. W latach szkolnych pisał już krótkie kilkuwierszowe bajeczki i epigramaty. Przyjaciel Adama, Franciszek Malewski wspominał, że podczas spotkań wygnańców w Moskwie, kiedy wszystkich ogarniał smutek i urywała się rozmowa salonowa, Mickiewicz wstawał i mówił: „Dzieci posłuchajcie bajeczki!”
Pierwsza bajka w dorobku poetyckim Mickiewicza pod tytułem Pies i wilk z 1822 roku zachowała się w rękopisie na ostatniej karcie autografu Grażyny i znajduje się w zbiorach Muzeum Literatury. Spośród 14 bajek zaledwie dwie zostały opublikowane za życia autora, pozostałe ukazały się w wydaniu paryskim w 1860 roku na podstawie kopii Aleksandra Chodźki.
Lekcja ze wspólnym czytaniem bajek Mickiewicza: Żaby i ich króle, Pies i wilk, Chłop i żmija, Zając i żaba, Koza, kózka i wilk, Przyjaciele, Lis i kozioł, Król chory i lisy.
Lekcja dla klas IV–VI szkoły podstawowej.
Scenariusz i realizacja: Piotr Prasuła
Romantyczność? To lubię!
Dwieście lat temu Adam Mickiewicz – student Uniwersytetu Wileńskiego – napisał balladę Romantyczność, o której mówił, że zawiera „ziarno” jego przyszłej poezji.
Przyjacielepoety nie znaleźli w niej niczego interesującego. Natomiast biografowie zaczęli się zastanawiać: czy Mickiewicz wierzył w duchy, czy nie wierzył…
Po latach, krytycy literatury dostrzegli w niej manifest polskiego romantyzmu, a datę pierwszego wydania Romantyczności – rok 1822 – uznano za początek tego prądu w literaturze polskiej.
Zapraszamy do wspólnego odkrywania niesamowitego, tajemniczego świata nadprzyrodzonych zjawisk, dziwnych postaci, sensacyjnych wydarzeń rozgrywających się w aurze grozy i niesamowitości – czyli do romantycznej codzienności opisanej w Balladach Adama Mickiewicza.
Lekcja dla klas VII–VIII szkoły podstawowej.
Scenariusz i realizacja: Maria Śledzianowska
W krainie baśni i legend.
Ballady i romanse oraz Dziadów cz. II
Wzmożone zainteresowanie folklorem, a wraz z nim dawną, nieskomplikowaną poezją o surowym, „barbarzyńskim” języku oraz formie, która sprzeciwia się panującym dotychczas klasycystycznym trendom, splata się na przełomie XVIII i XIX wieku z poszukiwaniem tożsamości narodowej, szczególnie w krajach północno- i wschodnioeuropejskich.
Lekcja ma na celu prześledzenie wpływów literatur zachodnioeuropejskich – angielskiej i niemieckiej – na wczesną twórczość Mickiewicza w okresie wileńsko-kowieńskim, w szczególności jego ballad i Dziadów cz. II, oraz – poprzez analizę fragmentów dzieł – sformułowanie sposobu, w jaki wieszcz traktował podania ludowe.
Lekcja dla klas VI–VIII szkoły podstawowej.
Scenariusz i realizacja: Michał Fijałkowski
Mickiewicz poliglotą? Przekłady dzieł literackich autorstwa wieszcza
Czy poeta faktycznie i w jakim stopniu władał 11 językami? Działalności przekładowa jest istotną częścią twórczości wieszcza: tłumaczył i spolszczał dzieła twórców francuskich (Voltaire, La Fontaine), niemieckich (Goethe, Schiller), włoskich (Dante, Petrarca), serbskich i rosyjskich.
Lekcja ma na celu przybliżenie postaci wieszcza jako tłumacza literatur obcych oraz omówienie statusu jego przekładów obecnych w dyskursie historycznoliterackim po dzień dzisiejszy.
Lekcja dla uczniów liceum oraz studentów.
Scenariusz i realizacja: Michał Fijałkowski
Motywy romantyczne
Ruch romantyczny ukształtował się w Europie rozdartej wojnami i nie był ani jednorodny, ani skoordynowany. Sposób myślenia pozostawał pod panowaniem filozofii niemieckiej, która okazała się najważniejszą filozofią romantyzmu. Dużym zainteresowaniem cieszył się człowiek, jego uczuciowość i udział w patriotycznych wydarzeniach historycznych.
Opiewano także poetykę ruin i minionego czasu, metafizyczny walor przyrody, jej tajemniczość, potęgę i żywiołowość, tajemniczą urokliwość legend i podań ludowych.
W sztuce romantycznej nie było jednej, dominującej szkoły – każdy artysta mógł wypracować swój własny styl. Romantyzm jednak otworzył bramy wielu przyszłym ewolucyjnym kierunkom sztuki: symbolizmowi, impresjonizmowi, a także kubizmowi i abstrakcji.
Klasy VII–VIII szkoły podstawowej i liceum.
Klucze do romantyzmu: bohater romantyczny
Buntownik i marzyciel. Indywidualista, który nie może się odnaleźć w otaczającym świecie, jest skazany na samotność i niepowodzenie. Zwykle bardzo emocjonalny i nieszczęśliwie zakochany, jest także żarliwym patriotą, który poświęca swoje życie dla ojczyzny i ludzkości.
Klasy VII–VIII szkoły podstawowej i liceum.
CYKL BIOGRAFIE RZECZY
….habent sua fata libelli….. o biografii wybranych utworów Adama Mickiewicza
Zazwyczaj mówimy o biografii autorów dzieł. Tym razem będzie inaczej. Przechodząc przez wystawę poświęconą biografii Adama Mickiewicza, przyjrzymy się bliżej dziejom jego dzieł i wybranych, pojedynczych utworów – Romantyczność, Grażyna, Sonety krymskie, Konrad Wallenrod, Dziady, Pan Tadeusz i innych. Przekonamy się, czy istnieją książki, które mają swoją legendę, a odrywając się od swego autora, zaczynają żyć własnym życiem.
Koncepcja zajęć: Maria Śledzianowska
